همه چيز دان

گره‌هاي اشتغال‌زا؛

نقش اشتغال برتار و پود قالي‌هاي آذربايجان‌غربي

قاليشويي رسالت

نقش اشتغال برتار و پود قالي‌هاي آذربايجان‌غربيگره‌هايي كه دست‌هاي پينه بسته بيش از ۷۰ هزار جوان آذربايجان غربي اعم از زن و مرد اين روزها بر تار و پود اشتغال و كسب و كار خانگي در بخش قالي بافي مي‌زنند در مسير تلاشي است تا اقتصاد محلي همچنان پررونق بماند.

به گزارش اروم نيوز، روزگاري كه اتكا بر توليدات داخلي و رونق اقتصادي پيشران توسعه كشور در مقابل تحريم‌هاي (سياست مداران كوتاه قامت و كوته فكر) خارجي قرار گرفته است، جوانان آذربايجان غربي گره اشتغال را با تارو پود قالي هاي مرغوب ميهني به هم پيوند مي زنند تا چرخ اقتصاد بر محور توليد بچرخد.

اين گره‌هاي محكم با پشتوانه توليد مردمي بر قالي‌هاي رنگارنگ نقش مي بندند به اميد اينكه با مانع زدايي مسوولان آينده‌اي خوش رنگ به مانند گلهاي اميد بخش قالي ايراني براي جوانان اين خطه مرزي و ميهن اسلامي را رقم بزنند.

قالي بافان گمنامي براي توليد فرش مرغوب، غبار موجود در كارگاه‌ها را به سينه مي كشند تا اقتصاد بر مدار توليد پايدارتر از هميشه بدرخشد و جهش توليد و تامين نياز بازارهاي داخل را رقم بزند.

البته داشتن نيم نگاهي به بازارهاي جهاني نيز در راستاي ارزش افزوده بيشتر در اين صنعت، خالي از لطف نخواهد بود..

كارشناسان بر اين باورند كه شهرت فرش اين منطقه به لحاظ زيبايي، نقش و كيفيت مواد اوليه در ايران و جهان شناخته شده و انواع فرش‌هاي دستباف در طرح‌هاي قبا، ماهي، نقشه، افشار و فرش تمام ابريشم توسط فعالان اين بخش در آذربايجان‌غربي توليد و روانه بازار مي‌شود.

البته به علت نبود كنسرسيوم‌هاي بزرگ صادراتي كم كم نام فرش اين استان در حال افول است چرا كه توليدات اين خطه با خريداري دلالان و واسطه‌ها توسط صادر كنندگان ساير شهرها و استان‌ها صادر مي شود كه نيازمند همت مسوولان براي صيانت از برندهاي تجاري استان هستيم.

آذربايجان غربي با داشتن ۲۲۴ واحد كارگاه توليد فرش دستباف و كارگاه‌هاي خانگي براي ۷۲ هزار نفر شغل پايدار ايجاد كرده است.

غلامرضا بابايي رييس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان‌غربي شهرت فرش اين منطقه را به لحاظ زيبايي، نقش و كيفيت مواد اوليه در جهان بي نظير مي داند .

وي معتقد است: فرش‌هاي ريز ماهي خوي و افشار تكاب در شمال و جنوب استان در سال ۱۳۸۹ ثبت ملي شده و فرش بافته شده در خوي نيز طي سال ۱۳۹۲ نيز به ثبت جهاني رسيده است كه اين امر جايگاه استان در صنعت فرش كشور را نشان مي‌دهد.

به گفته وي طرح ريز ماهي و افشار در بازارهاي داخلي و جهاني از متقاضي زيادي برخوردار است.

رييس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان‌غربي ادامه داد: شهرستان‌هاي تكاب و خوي مهمترين قطب‌هاي توليد فرش استان بوده و در كنار آن‌ها فرشبافي در شهرهاي بوكان، شاهين دژ، مياندوآب، مهاباد و اروميه نيز رواج دارد.

بيمه و تامين آتيه قالي بافان مهمترين موضوعي است كه همواره مورد مطالبه بوده است ولي با اين وجود از مجموع ۷۱ هزار نفر فقط ۱۷ هزار نفر داراي بيمه تامين اجتماعي هستند كه اين موضوع حمايت مسوولان را مي طلبد.

معاون بازرگاني سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان‌غربي گفت: در حال حاضر، ۱۲ هزار و ۷۰۸ نفر بيمه قاليبافي در قالب تامين اجتماعي و چهار هزار و ۶۰۹ نفر نيز در قالب بيمه صندوق اجتماعي كشاورزي، روستاييان و عشاير بيمه شده اند.

وي با اشاره به اينكه حمايت از فعالان اين بخش در اولويت است بيان كرد كه در اين راستا تاكنون با همكاري صندوق كار آفريني اميد به بيش از ۳۰۰ نفر در استان وام خريد فرش دستباف پرداخت شده است.

اما تنها توجه به ميزان توليد فرش كافي نيست و اين كارگاه‌هاي فرش بافي هستند كه سالانه هزاران مترمربع انواع قالي و قاليچه را توليد و روانه بازار مي‌كنند و در كنار اين عوامل اين كنسرسيوم ها هستند كه زمينه صادران بيش از پيش را فراهم مي‌كنند.

آذربايجان غربي در زمينه توليد فرش فعال بود و سالانه ۲۹۰ هزار متر مربع فرش دستباف در اين استان توليد و روانه بازار هدف مي‌شود.

فرش دستباف اين استان به دليل جايگاه ويژه‌اي كه از گذشته تاكنون داشته است، مي‌تواند در جهت توسعه صادرات در منطقه نقش مهمي داشته باشد.

رييس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان‌غربي، ايجاد بازارهاي جديد و شناسايي خريداران فرش دستباف را نيازمند برنامه‌هاي تبليغاتي دانست كه بايد مورد توجه قرار گيرد.

جواد وقاري اضافه كرد: فرش دستبافت اين استان به دليل جايگاه ويژه‌اي كه از گذشته تاكنون داشته است، مي‌تواند در جهت توسعه صادرات در منطقه نقش مهمي داشته باشد.

وي اظهار داشت: كه در راستاي تسهيل زمينه صادرات و بازاريابي براي فرش دستباف در بازارهاي داخلي و خارجي كنسرسيوم ويژه‌اي با حضور فعالان حوزه فرش تحت نظارت شركت شهرك‌هاي صنعتي اين استان تشكيل مي‌شود.

وي ادامه داد: با اجراي اين طرح امكان حضور بافندگان فرش آذربايجان‌غربي در نمايشگاه‌ها و بازارهاي خارج از كشور و نيز حضور فعالان اين بخش در هيات‌هاي تجاري و همچنين تاسيس دفاتر تجاري بازاريابي و فروش فرش دست‌باف در خارج از كشور مهيا مي‌شود.

فرش دست‌باف اين استان به دليل جايگاه ويژه‌اي كه از گذشته تاكنون داشته است، مي‌تواند در جهت توسعه صادرات در منطقه نقش مهمي داشته باشد اما بايد در اين راستا، همتي مضاعف ايجاد شود تا فرش توليدي استان با نام خود استان در بازارها حضور يابد و اين امر نيازمند توجه بيش از پيش مسوولان است.

فرش‌هاي ريز ماهي خوي و افشار تكاب در شمال و جنوب آذربايجان‌غربي در سال ۱۳۸۹ ثبت ملي شده و فرش بافته شده در خوي نيز طي سال ۱۳۹۲ نيز به ثبت جهاني رسيد كه اين امر جايگاه اين استان در صنعت فرش كشور را نشان مي‌دهد.

شهرستان‌هاي تكاب و خوي مهمترين قطب‌هاي توليد فرش استان بوده و در كنار آن‌ها فرشبافي در شهرستان‌هاي بوكان، شاهين‌دژ، مياندوآب، مهاباد و اروميه نيز رواج دارد.

خلقت آهن از نخ

قاليشويي سبلان

دفتر ازدواج شيك غرب تهران

ايسنا/آذربايجان غربي آذربايجان در قرن سوّم هجري قمري از بزرگترين مراكز بافت قالي در كشور بوده و در دوره‌هاي سلجوقي و ايلخاني نيز اين هنر در آذربايجان از رونق خاصي برخوردار بود. امروزه نيز آذربايجان يكي از مراكز مهم توليد انواع قالي در ايران است و بافتن انواع قالي در بيشتر شهرها و روستاهاي آن رايج است.

فرش دستباف آذربايجان غربي ميراثي كهن از گذشتگان اين ديار است و از ميان طرح ها و شهرهاي مطرح هنر فرش بافي استان، خوي با فرش ريز ماهي اش و تكاب با فرش افشارش قدمت ديرينه اي دارند و براي خود شهرت و آوازه اي جهاني كسب كرده اند.

توليدات اين هنر از نظر صادرات اهميت بسيار دارد از جمله معروفترين مناطق قالي در آذربايجان غربي، شهرستان تكاب است و قالي افشار شهرت جهاني دارد. قالي و قاليچه‌هاي نفيس و گرانبهاي افشار محبوبيت خاصي در بازارهاي جهاني فرش دارد و ازحيث رنگ و مرغوبيت و طرز بافت و نقشه داراي بهترين كيفيت است. قاليچه‌هاي آن چنان ظريف توسط زنان و دختران ماهر و هنرمند افشار بافته مي‌شود كه مي‌توان آنرا در كيف دستي جاي داد.

رنگهاي مصرفي در رنگرزي نخ ها استفاده شده در فرش افشار را در داخل خم يا كوپ يا قازان تهيه مي‌كردند، كليه اين رنگها را كوپ رنگي يا قازان رنگ مي‌گويند. قازان كلمه‌اي تركي است كه به معناي ديگ مي‌باشد. به دليل استحكام و ظرافت و زيبايي نقشهاي بكار رفته در اين فرشها مدتي است كه ( فرش افشار) به ( فرش آهنين) نيز شهرت يافته است. و به يكي از صنايع دستي مهم و مشهور تكاب تبديل شده است.

فرش آهنين تكاب در انتظار ثبت جهاني

در اين ميان فرش افشار تكاب يا همان آهنين فرش افشار تكاب به عنوان برند ملي ثبت شده و هم اكنون در انتظار ثبت جهاني است تا هر چه بيشتر زيبايي و اصالت خود را به نمايش بگذارد.

آذربايجان غربي با توليد سالانه بيش از ۲۹۰ هزار متر مربع انواع فرش دست باف توسط ۷۲ هزار قالي باف از استانهاي پيشتاز در صنعت فرش دستباف كشور است و فرش هاي توليدي اين استان به دليل برخورداري از ظرافت و كيفيت، طرفداران زيادي را در داخل و خارج از كشور به خود جلب كرده است.

بيش از ۸۰ درصد قالي هاي افشار تكاب صادر مي شوند

حسين اميني رئيس اداره صنعت، معدن و تجارت تكاب به ايسنا گفت: فرش افشار تكاب با طرح ها و نقشه هاي متنوع از فرشهاي شناخته شده و صادراتي استان است و با توجه به شيوه بافت خاص قاليبافان تكابي از استحكام و دوام كم نظيري برخوردار است.

وي گفت: شهرستان تكاب با ۸۵۰۰ قاليباف خواستگاه اصلي فرش آهنين افشار است كه به دليل ميزان بالاي تراكم گره در هر سانتيمترمربع استحكام زيادي دارد و بطور متوسط سالانه ۱۵ هزار مترمربع فرش افشار تكاب توليد و بيش از ۸۰ درصد آن صادر مي شود.

رييس صمت تكاب افزود: هم اكنون قاليبافان شهرستان ميانگين ماهانه ۵۰۰ الي ۲۰۰۰ متر مربع انواع فرش دست بافت توليد مي كنند و ۸۵۰ نفر تحت پوشش بيمه قرار گرفته اند.

اميني با اشاره به جايگاه ويژه فرش افشار در صادرات تصريح كرد: فرش افشار تكاب از نظر ابعاد با اندازه هاي ۶ و ۹ متري جذابيتهاي خاصي براي كشورهاي اروپايي دارد و از ديرباز طرفداران ويژه اي به خصوص در كشور آلمان داشته است و در حال حاضر نيز آمريكاي شمالي، روسيه و ژاپن از عمده بازارهاي صادرات اين فرش محسوب مي شوند.

تحريم و تورم بازار فرش دستبافت را تحت تاثير گذاشته است

وي با تاكيد بر اينكه در سالهاي اخير، صادرات حلقه مفقوده بازار فرش ايران بوده است، اضافه كرد: در سالهاي گذشته تحريم، تورم داخلي و همچنين بحران جهاني اقتصاد، بازار فرش دستباف ايران را تحت تاثير قرار داد و فرش افشار تكاب هم از اين مسأله مستثني نبوده است.

اميني عنوان كرد: طرح هاي ماهي قوشخانه، لچك ترنج، شاه عباسي، مران، كله اسبي، طرح مار ماهي و نقشه خانم جيران اغولبيك با حاشيه هايي نظير شمعداني، فرهاد ميرزا، اسليمي، كتيبه، خوشه اي و حاشيه افشان از جمله نقشه ها و متن هاي اصيل فرش افشار تكاب به شمار مي روند كه قدمت ديرينه اي دارند.

رييس اداره صمت تكاب به مشكلات و موانع پيش روي توليد كنندگان فرش در اين شهرستان اشاره كرد و گفت: كمبود نقدينگي، نبود نظام حمايتي جامع و كارآمد براي بافندگان فرش، نبود بازار يابي حرفه اي فروش دستبافت، عدم حمايت بيمه ايي از بافندگان ، عدم ارائه تسهيلات كم بهره براي توليد كنندگان فرش افشار، نبود كارگاه هاي متمركز در اين شهرستان و عدم برگزاري كلاس هاي آموزشي براي جوانان و افراد جوياي كار در اين حوزه سبب شده است تا هنر - صنعت فرش تكاب با مشكلاتي در عرصه توليد و صادرات مواجه شود.

به گزارش ايسنا، آنچه مسلم است ثبت جهاني فرش افشار تكاب مي تواند زمينه را براي رونق دوباره توليد و صادرات اين برند ملي فراهم كند و انتظار فعالان اين هنر – صنعت، تلاش بيش از پيش متوليان و مسئولان براي استفاده از اين ظرفيت جهاني است.

در نهايت مسئولان اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي مي گويند در حال حاضر مشكلات بازار فرش دستباف از جمله فروش، تهيه مواد اوليه مرغوب، هزينه هاي بالاي توليد و بي انگيزگي قاليبافان، با بازار تقاضا ارتباط مستقيم دارد به گونه اي كه اميد است با حذف تحريم ها و افزايش تقاضا و صادرات بخش قابل توجهي از مشكلات حل شود.

جلوه فرش‌هاي همدان با قدمتي از دوران مادها

قاليشويي نارمك

ايسنا/خراسان رضوي از شاخص‌ترين جلوه‌هاي فرهنگ و تمدن ايران مي‌توان به قالي‌هاي بافته شده در كشور اشاره كرد. با نقوش سنتي و اسلامي كه اين فرهنگ همگام با زمانه در حال پيشرفت و نو شدن است، كيفيت نقوش و طراحي قالي ايراني باعث شهرت آن در سطح جهان شده است.

فروش سم حشرات

عبدالله احراري، عضو انجمن علمي فرش ايران، در گفت‌وگو با ايسنا به معرفي قالي همدان پرداخت و اظهار كرد: همدان در زمان سلسه مادها پايتخت ايران بود و به تبع از موقعيت خاصي برخوردار بوده است. آن زمان همدان يكي از مراكز تجاري و توليدي عمده فرش بود و تقريبا در فاصله سال‌هاي ۱۸۸۰ تا جنگ جهاني دوم به عنوان مهم‌ترين مركز تجاري و توليدي فرش در غرب ايران پس از شهر تبريز به‌شمار مي‌آمده است.

وي ادامه داد: در همدان توليدات مختلفي صورت مي‌گرفت اما مركز تجارت فرش‌هاي غرب كشور نيز بوده است. از كارگاه‌هاي قالي‌بافي تاريخي اين منطقه مي‌توان به كارگاه شيخ تقي وكيل‌الرعايا، كارگاه سرهنگ حسن رياحي و كارگاه يوسف زنجاني كه از توليدكنندگان قالي اين منطقه هستند نام برد. در كتاب پژوهشي در فرش ايران نيز از آن‌ها نام برده شده است.

عضو انجمن علمي فرش ايران تصريح كرد: كارگاه‌هاي قالي‌بافي اين شهر تا زمان جنگ جهاني دوم و حداقل ۲ دهه اول پس از انقلاب، در شهر همدان فعال بود و آمار قابل توجهي از توليد را نيز به خود اختصاص مي‌داد. البته در ۲ دهه اخير اين كارگاه‌ها به مناطق روستايي همدان توسعه پيدا كرده‌اند. از جمله اين مناطق مي‌توان به منطقه درجزين اشاره كرد كه يكي از مهم‌ترين مراكز توليد فرش همدان است. البته برخي از روستاهاي اين شهر همچون «انجلاس» و «بيك» كه نقش مهمي هم در قالي‌بافي همدان دارد، از نقوش ماهي‌درهم در توليد قالي‌هاي خود استفاده مي‌كنند.

احراري در خصوص ويژگي‌هاي ظاهري فرش همدان خاطرنشان كرد: در ۱۰۰ سال اخير از طرح‌هاي مختلف قالي ايران در توليد قالي همداني استفاده شده است اما ۲ طرح معروف «پرطاووسي» و «خوشه انگوري» همدان در سال‌هاي اخير شهرت بيشتري داشته است. همچنين در مناطق روستايي از طرح‌هاي ذهني‌بافت و ماهي‌درهم آن هم به سبك خاص همدان در بافت فرش‌ها و قالي‌ها استفاده مي‌شود.

وي تصريح كرد: از نظر رنگ‌آميزي بيشتر شاهد استفاده از رنگ‌هاي شاد در قالي‌هاي همدان هستيم و مواد اوليه‌اي كه در سه دهه اخير كاربرد بيشتري داشت، پرز پشمي و تار و پود پنبه‌اي بوده است. قالي‌هاي محلي همدان بيشتر در اندازه‌هاي كوچك و قاليچه است. البته در ۲ دهه اخير توليدكنندگان اين سبك فرش به سمت توليدات تجاري روي آورده‌اند و قالي‌ها در ابعاد ۶ تا ۱۲ متر نيز بافته مي‌شود.

عضو انجمن علمي فرش ايران در خصوص ويژگي‌هاي فني قالي‌هاي همدان اضافه كرد: قالي‌هاي اين منطقه معمولا بين رج شمار ۱۵ تا ۴۰ بافته و شيرازه در هنگام بافت زده مي‌شود. نوع دار ‌آن‌ عموما به جز در مناطق عشايري عمودي و شيوه چله‌كشي از نوع شيوه تلفيقي است. پرداخت پس از بافت انجام مي‌شود و قالي‌هاي محلي و روستايي بيشتر به سبك تك‌پود و تخت‌بافت بوده اما قالي‌هاي تجاري كه اخيرا توليد مي‌شود، از سبك دوپود و نيم‌بافت استفاده مي‌كند. سبك گليم بافي اين شهر نيز سبك پارسي است.

احراري بيان كرد: از طراحان معروف فرش همدان مي‌توان به «شهاب‌الدين كوثري»، «اسحاق ايرانپور»، «ميرزا رضا يگانه»، «علي‌اصغر حسين‌خواني»، «حسن شهيدي» و «محمد گيلاني» اشاره كرد.

وي ادامه داد: در حال حاضر اگر بخواهيم در ارتباط با فرش همدان صحبت كنيم، بايد از فعاليت‌هاي خانه فرش همدان، خوشه فرش اين شهر و فعاليت توليدكنندگاني همچون ‌قاي فروزان احسن نام برد كه هم‌اكنون در قسمت‌هاي مختلف اين شهر فعاليت توليدي دارند.